ÇÖLYAK FARKINDALIK AYI

9 Mayıs Dünya Çölyak Günü Çölyak hastalığı, genetik yatkınlığı olan bireylerde buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunan gluten isimli proteine maruz kalma sonucu gelişen, kronik, immün aracılı bir ince bağırsak enteropatisidir.

Çölyak, glütende bulunan iki ana protein olan glütenin ve gliadinin sindirilememesi sonucu, gliadinin bağırsak mukozasına zarar veren bir bağışıklık tepkisine neden olduğu kronik, kalıtsal bağırsak hastalığıdır. Arpa, çavdar, buğday ve irmik gibi tahıllar çölyak hastalığını tetikleyen ana besinlerdir. Bu besinleri tüketen çölyak hastalarında görülen belirtiler, ishal, hazımsızlık ve şişkinlik, kronik ishal, karın ağrısı, kemik yoğunluğunda azalma, kemik ve eklem ağrıları, depresyon hali ve yorgunluktur.

Çölyak Hastalığı Nedir?

Çölyak hastalığı buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunan gluten adlı proteine karşı vücudun verdiği alerjik tepki ile ince bağırsak başlangıç bölgesinin anatomik yapısının değişmesine neden olan emilim bozukluğudur. Çölyak aynı zamanda bir ince bağırsak hastalığıdır.

Çölyak Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Çölyak hastaları gluten içerikli besinler tükettiğinde, kronik ishal veya kabızlık, kilo kaybı, midede şişkinlik ve gaz, karın ağrısı, kansızlık ve buna bağlı yorguluk yanı sıra göz kuruluğu gibi belirtiler yaşarlar.

Yetişkin hastaların ortalama üçte biri ishal sorunu yaşamaktadır ve belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

·         Kilo kaybı

·         Karında şişkinlik

·         Kronik ishal

·         Bulantı, kusma

·         Yorgunluk ve halsizlik

·         Büyüme geriliği ve boy kısalığı

·         Kemik veya eklem ağrısı

·         Kabızlık

·         Açıklanamayan demir eksikliği anemisi

·         Artrit

·         Osteoporoz veya osteopeni (kemik kaybı)

·         Karaciğer ve safra yolları hastalıkları

·         Depresyon veya anksiyete

·         Periferik nöropati (ellerde ve ayaklarda karıncalanma, uyuşma veya ağrı) veya migren

·         Kadınlarda adet düzensizliği, kısırlık veya tekrarlayan düşük

·         Ağız içinde yaralar

·         Ciltte kaşıntılı deri döküntüsü

·         Miktar olarak fazla, sık ve kötü kokan dışkı (gaita)

Çölyak Hastalığı Neden Olur?

Çölyak hastalığı gluten içeren gıdaların tüketilmesinin ince bağırsağa zarar vermesiyle ortaya çıkan kronik bir sindirim ve bağışıklık bozukluğudur. Buğday, arpa ve çavdarda doğal olarak bulunan bir protein olan gluten, ekmek ve makarna gibi sık tüketilen gıdalarda da bulunur.

Çölyak genetik bir hastalıktır. Çölyak hastalığı bulunan kişilerin 1. derece yakınlarının çölyak hastalığına yakalanma olasılığı %10 civarındadır. Tanı ve tedavi geciktikçe yetersiz beslenme ve diğer komplikasyonların gelişme riski de artacaktır. Bazen bir ameliyat, hamilelik, doğum, viral enfeksiyon, şiddetli duygusal stres gibi nedenlerle de çölyak hastalığı ortaya çıkabilir ya da tetiklenebilir.